07 mrt, 11:00
2018
Vakredactie
Financieel
Assurantiekantoor W. Verheijen

U bent gevraagd als lid van het bestuur van een vereniging of stichting.

U bent gevraagd toe te treden als lid van het bestuur van een vereniging of stichting. In dit artikel gaan wij kort in op de aansprakelijkheid die ontstaat, indien u inderdaad tot het bestuur van een vereniging of stichting toetreedt. 

Verenigingen en stichtingen

In Nederland zijn er ruim 250.000 verenigingen en stichtingen. Denk bijvoorbeeld aan de vele

sportverenigingen, verenigingen en stichtingen op het gebied van cultuur. Maar ook aan de verenigingen van eigenaren die samen in een pand een appartementengebouw bezitten.

De meeste verenigingen en stichtingen kunnen alleen bestaan omdat mensen bereid zijn als vrijwilliger zitting te nemen in het bestuur. Veel van deze verenigingen en stichtingen voegen iets positiefs toe aan de samenleving. Het lidmaatschap van een vereniging of stichting brengt echter wel bepaalde verplichtingen met zich mee. Het niet nakomen van deze verplichtingen kan ertoe leiden dat u persoonlijk aansprakelijk wordt gesteld.

Persoonlijk aansprakelijk

De persoonlijke aansprakelijkheid houdt in dat, indien anderen schade leiden als gevolg van het feit dat u als bestuurder niet goed heeft gehandeld, u verplicht kunt worden deze schade te vergoeden. Deze zult u dan zelf moeten betalen vanuit uw eigen spaargeld of vermogen. In dit artikel leggen wij uit wanneer u wel en niet als bestuurder persoonlijk aansprakelijk gesteld kan worden. Ook informeren wij hoe u de gevolgen van deze aansprakelijkheid beheersbaar kunt houden.

De hoofdregel in ons rechtssysteem is dat indien een vereniging of stichting iets doet waardoor een ander financiële schade leidt, de vereniging of stichting hiervoor verantwoordelijk is. Binnen deze hoofdregel is het dus niet zo dat individuele bestuurders persoonlijk aansprakelijk zijn voor deze schade. Deze persoonlijke aansprakelijkheid treedt pas in werking in bijzondere omstandigheden. Uitzonderingen op deze hoofdregel zijn onder meer:

Uitzondering 1

Geen notaris en geen KvK

Indien de vereniging niet is opgericht via een notaris en niet ingeschreven is bij de Kamer van Koophandel, dan is er sprake van een vereniging zonder rechtsbevoegdheid. 

Alle leden van het bestuur zijn in dat geval automatisch volledig aansprakelijk voor het handelen en nalaten van de vereniging/stichting.

Uitzondering 2

Geen notaris wel KvK

Indien de vereniging niet is opgericht via een notaris maar wél staat ingeschreven bij de

Kamer van Koophandel, dan is er sprake van een vereniging met beperkte rechtsbevoegdheid.

Uitgangspunt is dat in deze situatie de vereniging zelf aansprakelijk is voor haar handelen of nalaten.

Máár indien de vereniging niet aan haar verplichtingen kan voldoen, bijvoorbeeld omdat de verenigingskas ‘leeg’ is, dan zijn de bestuurders alsnog volledig persoonlijk aansprakelijk.

Uitzondering 3:

Onbehoorlijk bestuur

De meeste verenigingen/stichtingen zijn wel via een notaris opgericht en staan wél ingeschreven bij de Kamer van Koophandel. De hoofdregel is dan, dat de vereniging/ stichting verantwoordelijk is voor de schade die derden lijden als gevolg van het handelen of nalaten van de vereniging/stichting. Als 

hoofdregel geldt dan dat bestuurders voor deze schade niet persoonlijk aansprakelijk zijn. Dit wordt anders indien de bestuurder onbehoorlijk bestuur kan worden verweten.


Wat wordt onder onbehoorlijk bestuur verstaan?

De Hoge Raad heeft bepaald dat er sprake is van onbehoorlijk bestuur indien een bestuurder een ‘ernstig verwijt’ kan worden gemaakt. Vervolgens heeft de Hoge Raad uitgesproken dat er sprake is van een ernstig verwijt indien een redelijk handelend en redelijk ervaren bestuurder in dezelfde omstandigheden van de gewraakte beslissing had afgezien”.


Voorbeelden van onbehoorlijk bestuur

Ter illustratie geven wij u enkele voorbeelden waar u aan kunt denken bij onbehoorlijk bestuur.

• De bestuurder geeft opdracht aan een derde tot levering van goederen of diensten terwijl hij weet

dat de vereniging of stichting deze niet zal kunnen betalen.

• De bestuurder gaat een contract aan met een leverancier van goederen of diensten en betaalt

vooruit een fors deel van de kosten die met de levering van deze goederen of diensten zijn gemoeid.

De leverancier gaat failliet voor levering van de goederen en diensten. De bestuurder kan dan

door de vereniging of stichting zelf aansprakelijk worden gesteld indien blijkt dat de bestuurder

nagelaten heeft om, voordat de betaling plaatsvond, te controleren of de betreffende leverancier wel

kredietwaardig was.

• De bestuurder vergeet een brandverzekering af te sluiten voor het clubhuis. Het clubhuis brandt volledig af en de vereniging blijft zitten met deze schade. Ook hier kan de vereniging de bestuurder aansprakelijk stellen.

Gevolgen van onbehoorlijk bestuur

Indien wordt vastgesteld dat er sprake is van onbehoorlijk bestuur, dan is de bestuurder jegens de vereniging of stichting aansprakelijk. Maar ook derden kunnen bij onbehoorlijk bestuur het betreffende bestuurslid of bestuursleden aanspreken en vorderen dat zij de schade

vanuit hun privémiddelen betalen.


In beginsel geldt er een hoofdelijke aansprakelijkheid. Dat betekent dat de schade die een derde leidt als gevolg van onbehoorlijk bestuur van één van de leden van het bestuur, op elk van de bestuursleden kan worden verhaald. In bepaalde situaties kan dit bestuurslid dan proberen deze door hem betaalde schade te verhalen op het bestuurslid die de betreffende verkeerde handeling

heeft gepleegd. Maar biedt dit bestuurslid geen verhaalsmogelijkheden dan blijft het bestuurslid dat de schade aan de derde heeft betaald met deze schade zitten!


Verzwaarde aansprakelijkheid voor bestuurder van commerciële vereniging

Voor een bestuurder van een commerciële vereniging geldt nog een extra aansprakelijkheid. Het onderscheid tussen een niet-commerciële en een commerciële vereniging is eenvoudig te zien. Een commerciële vereniging is verplicht vennootschapsbelasting te betalen, een niet-commerciële vereniging niet.


Bestuurders van een commerciële vereniging kunnen persoonlijk aansprakelijk worden gesteld

voor het niet afdragen door de vereniging van omzetbelasting, loonbelasting, premies werknemers en volksverzekeringen en de bijdragen voor verplichte deelname aan bedrijfspensioenfondsen.


De bestuurder dient binnen een bepaalde termijn op eigen initiatief bij de betreffende instanties te melden dat de vereniging niet aan zijn betalingsverplichtingen kan voldoen. Vindt deze opgave tijdig plaats, dan is de betreffende bestuurder niet persoonlijk aansprakelijk voor de bedragen die niet zijn afgedragen, tenzij het niet kunnen afdragen van deze gelden door de vereniging het gevolg is van onbehoorlijk bestuur van de betreffende bestuurders.


Vindt deze melding niet of niet tijdig plaats dan is de bestuurder hoe dan ook persoonlijk aansprakelijk!


Bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering biedt noodzakelijke zekerheid

Bestuurdersaansprakelijkheid is een reëel risico. U kunt als bestuurder persoonlijk aansprakelijk worden gesteld, ten koste van uw privévermogen. Ook als de claim niet wordt toegewezen, brengt dat toch de nodige verweerkosten met zich mee. Ons advies is alleen een lidmaatschap van een

vereniging/bestuur te accepteren nadat u gecontroleerd heeft dat deze bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering daadwerkelijk is afgesloten. Daarnaast adviseren wij u een kopie van deze verzekering te vragen en deze aan ons kantoor voor te leggen. In de praktijk worden bijvoorbeeld de bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering en de bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering regelmatig door elkaar gehaald.


Deze bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering is belangrijk. De verzekering geeft een vergoeding voor de juridische kosten die u moet maken indien u, ook al is dit ten onrechte, verweten wordt onbehoorlijk bestuur te hebben gepleegd. Bovendien vergoedt deze verzekering de gevolgen van eventueel (niet opzettelijk) gepleegd onbehoorlijk bestuur.


Wij zijn er voor u

Wij zijn een onafhankelijk financieel advieskantoor. Het is onze taak om onze relaties zo objectief mogelijk te informeren over welke verzekeringen passen bij hun situatie. Of u nu overweegt bestuurder te worden van een kleine sport- of toneelvereniging of bestuurder van een grote woningbouwvereniging regel uw bestuurdersaansprakelijkheid voordat u aangesproken

wordt.


Wij zullen u graag uitgebreid informeren over de zaken die geregeld moeten worden, zodat u met een gerust hart de bestuursfunctie op u kunt nemen.


Bron: Turien & Co. Assuradeuren